Vooraf aanmelden voor de drie workshops is wegens beperkte capaciteit vereist. Als je je hebt aangemeld voor het evenement ontvang je instructies hoe je je kan aanmelden voor de workshops. Nog niet ingeschreven?

Registreren

1. Opening | Theaterzaal | 14:30-14:50

Natasja van den Berg en Tine De Moor trappen de Nacht van CollectieveKracht plenair af in de Theaterzaal. Over het programma. En waarom de titel ‘Zonder wrijving geen glans? Werken aan vertrouwen in burgercollectieven’?

2. Lezing 1 | Theaterzaal | 15:00-15:45

SOCIALE INCLUSIE EN BEHOUD VAN EIGENHEID

Esmeralda van der Naaten (Meetellen) en Jessica de Ruijter (Landelijk Netwerk Sociaal Coöperatief Ondernemerschap (Lansco)) spreken met elkaar én met de deelnemers over de uitdagingen die er liggen rond sociale inclusie, het behoud van eigenheid, en het echt kennen van de mensen en hun behoeften. Wat zijn hun ervaringen in het werken met de (gemeentelijke) overheden en andere instellingen? Hoe behouden sociale coöperaties en ook Meetellen daarbij hun eigenheid? Esmeralda en Jessica laten zien hoe zij in hun werk de tussenruimte invullen. En hoe zij mensen die anders nauwelijks gezien of gehoord worden toch een stem en een gezicht geven.

3. V1, V2, V3 | Serre | 15:00-15:45

De Serre biedt een podium aan een negental burgercollectieven om verspreid over drie sessies hun verhaal te vertellen. Het overkoepelende thema van de eerste sessie is ‘participatie en gebiedsgericht samenwerken’.

Verhaal 1 | BURGERPARTICIPATIE OMBUIGEN NAAR GEZAMENLIJKE ACTIE

Jacques Giesbertz van Burgers en Heerlen-Noord vertelt over dit jonge burgerinitiatief in een gebied waar ook een Rijksprogramma op gericht is. Het initiatief houdt zich bezig met burgerpartipicatie algemeen (lobby, inhoud, politiek), komt met initiatieven zoals het openen van een leegstaande muziekschool en werkt actief samen met andere burgers aan een burgerbedrijf, namelijk Gilde Plus Heerlen. Welke patronen zijn herkenbaar in de relatie overheid – burgerinitiatief als het over participatie gaat? Jacques Giesbertz vraagt zich af of en waarom beide werelden elkaar uit de weg gaan? Is er sprake van een ‘toxisch ongelijk’ en zijn de burgers en de gemeenten in staat om elkaars ongelijk helend te maken en om te buigen naar gezamenlijke actie?

Verhaal 2 | DILEMMA’S VAN GEBIEDSGERICHT SAMENWERKEN

Anja Jongejan en Gerard Doornbos delen het bijzondere verhaal van Gebiedscoöperatie Buijtenland van Rhoon. Deze gebiedscoöperatie is in de huidige context van commotie rond stikstof en de patstelling natuur – landbouw te beschouwen als een exemplarisch voorbeeld hoe gebiedsgericht samenwerken uitkomsten en perspectieven kan bieden aan alle betrokkenen en daarbij ook nog eens versterkend werkt op de recreatieve aantrekkingskracht van het gebied. Wat kan Buijtenland van Rhoon meegeven aan andere coöperaties over het leerproces dat zij heeft doorgemaakt? Met name over het in balans brengen en houden van diverse belangen, en de besluitvorming bij consent?

Verhaal 3 | BUURTCOÖPERATIE KRIJGT NAVOLGING

In de buurtcoöperatie Stationspark Deurne werken alle betrokkenen bij het gebied rond het NS-station aldaar samen aan de verduurzaming van een prettige leef-, woon- en werkomgeving en aan het stimuleren van de plaatselijke bedrijvigheid. Initiatiefnemer Michel Lintermans vertelt waarom hij trots is op deze coöperatie, wat wel en niet gelukt is, over de relatie met gemeente, Prorail en NS, en waarom het een concept is om elders uit te rollen.

4. Workshop 1* | Vergaderzaal | 15:00-15:45

WAAROM KIEZEN VOOR EEN WOONCOÖPERATIE?

Karel Lootens (Wooncoop, België) gaat in op het radicaal nieuwe woonmodel van het Belgische Wooncoop en de achterliggende bijzondere coöperatieve principes. Zijn uitgangspunt: goed wonen is een basisrecht voor iedereen. Trevor James (Cooplink) reageert hierop vanuit het perspectief van de Nederlandse wooncoöperaties. Samen spreken ze over het waarom van coöperatieve woonvormen en daarbij horende woonmodellen, over doelgroepen en deelnemers, financieringsvormen en samenwerking met gemeenten.

*vooraf aanmelden is vereist

5. Lezing 2 | Theaterzaal | 16:00-16:45

BURGERINITIATIEVEN CREËREN VITALE WOON- EN WERKGEMEENSCHAPPEN

Ina Horlings (Rijksuniversiteit Groningen) en Roland Kluskens (gemeente Arnhem) zoomen in op gebiedsgerichte burgerinitiatieven. Roland vertelt vanuit zijn betrokkenheid als ambtenaar bij burgerinitiatieven in het Spijkerkwartier te Arnhem. Voorheen stond deze wijk bekend als de ‘rosse buurt’ met veel problemen op het gebied van veiligheid en verval. Door het succes van de burgerinitiatieven is nu een transitie gaande naar een betrokken en klimaatbewuste wijk. Ina reflecteert als wetenschapper op deze transitie met aandacht voor thema’s als gemeenschapsvorming (‘place-making’), leiderschap, de betekenis van waarden en inclusieve governance. Het voorbeeld van het Spijkerkwartier en de rol van de gemeente daarbij krijgen extra aandacht door vergelijking met voorbeelden in het buitenland.

6. V4, V5, V6 | Serre | 16:00-16:45

Tijdens de tweede sessie met verhalen van burgercollectieven is het overkoepelende thema ‘trial and error’.

Verhaal 4 | VOLHARDEN OM JE TE BEWIJZEN

WIJkcoop010 is in 2014 als een innovatief en experimenteel bewonersinitiatief opgericht in de Agniesebuurt, Rotterdam-Noord. De organisatie biedt werkgelegenheid aan mensen met afstand tot de arbeidsmarkt, is een thuisbasis en netwerk voor de startende, kleine ondernemers in de buurt en verbindt initiatieven in de wijk. Het verhaal van 8 jaar WIJkcoop010 gaat over volharden en blijven zoeken naar mogelijkheden om doelen te realiseren en resultaten te boeken. Zonder frustraties ging dat niet. De ommekeer lijkt te zijn een definitieve koerswending naar een wijkbedrijf, dat niet langer van gemeentelijke subsidies afhankelijk is maar opdrachten krijgt die passen bij haar visie. Over die koerswending en statusverandering vertelt Jan Lemmers als betrokkene van het eerste uur.

Verhaal 5 | STADSWORMERIJ: COMPOSTEERINRICHTING, AFVALVERWERKER EN/OF VEEHOUDERIJBEDRIJF?

In de StadsWormerij Amersfoort zetten duizenden wormen organische afvalstromen van horeca (en mogelijk in de nabije toekomst: huishoudens) om in vermicompost. Dit is een “levende bodemverbeteraar” die het bodemleven bevordert en zo stadslandbouwers en moestuinders helpt. Als maatschappelijke onderneming helpt de StadsWormerij de voedselkringloop sluiten én ze biedt kwetsbare mensen een betekenisvolle werkplek. Dit initiatief heeft de afgelopen jaren de nodige publiciteit gekregen. Toch hangen er donkere wolken boven de Stadswormerij die te maken hebben met starre wetgeving en huisvesting. Kartrekker Edgar van Groningen vertelt waarom.

Verhaal 6 | COÖPERATIE IS INTEGRATIE: SAMENWERKING TUSSEN BURGERCOLLECTIEVEN IN WONEN EN ENERGIE

Jasper Klapwijk van Energiecoöperatie Zuiderlicht uit Amsterdam vertelt over hoe hij door een slimme samenwerking met de wooncoöperatie de Nieuwe Meent allerlei belemmerende regelgeving met betrekking tot collectieve zelflevering via zonne-energie omzeilt. Zijn pleidooi is een mooi voorbeeld van hoe coöperaties elkaar de bal kunnen toespelen en elkaar kunnen versterken. Het laat tegelijk zien dat er veel kansen liggen in de integratie van de coöperatieve beweging. Burgercollectieven kunnen elkaar veel meer opzoeken over de grenzen van de verschillende domeinen heen.

7. Workshop 2* | Vergaderzaal | 16:00-16:45

WAARDENGERICHT BETREKKEN VAN BURGERS BIJ TRANSITIES

Annemarie Mink en Joke Kort (TNO) nemen je mee in de door TNO ontwikkelde methodiek van een waardengerichte aanpak (Value-based User eXperience Framework, VUX, Kort et.al. 2017). Hoe betrek je burgers en consumenten bij transitievraagstukken? En hoe motiveer je ze om collectief acties in gang te zetten of om zich bij bijvoorbeeld energiecoöperaties aan te sluiten? Leer meer over deze aanpak en ontdek hoe verschillende doelgroepen gericht bereikt kunnen worden.

*vooraf aanmelden is vereist

8. Lezing 3 | Theaterzaal | 17:00-17:45

“ER IS GEEN ‘JULLIE’, ER IS ALLEEN EEN ‘WIJ’ IN ONZE COÖPERATIE”

Een uitspraak van Zaza Versteeg (Herenboeren Nederland en Herenboeren Duinstreek) die samen met Bram van Helvoirt (HAS Hogeschool) tijdens deze sessie de wereld van voedselcollectieven induikt, met nadruk op Herenboeren. Zaza spreekt uit eigen ervaring over dilemma’s en uitdagingen die ze tegenkomt bij de start en verdere ontwikkeling van een herenboerderij. Samen met Bram bespreekt ze de dilemma’s en uitdagingen uit de praktijk van Herenboeren. Hoe zorg je ervoor dat leden zich de waarden en principes eigen maken? ‘Eten wat het land je kan geven’ is bijvoorbeeld een van die principes. Maar wat te doen als een teelt mislukt? Wat helpt om leden te activeren en hoe zit het dan met inclusie en diversiteit? En wat zijn de landelijke kaders waarbinnen lokale herenboerderijen kunnen bewegen?

9. V7, V8, V9 | Serre | 17:00-17:45

Tijdens de derde sessie met verhalen van burgercollectieven is het overkoepelende thema ‘veerkracht door eigenheid te bewaren’.

Verhaal 7 | DOEN WAT LEDEN BELANGRIJK VINDEN

Hilde Wielaard van Zorgcoöperatie Anna Zorgt deelt het verhaal van een veerkrachtige zorgcoöperatie die zeven jaar koersvast en toekomstproof werkt aan de leefbaarheid van Sint Annaland, een Zeeuws dorp. Voor Anna Zorgt zijn altijd de wensen van de leden leidend. Anna Zorgt draaide tot voor kort puur op vrijwilligers; na een lang proces van overleg met de gemeente kunnen nu twee dorpondersteuners/coördinator vrijwilligers betaald worden. Een permanente vraag voor Anna Zorgt: hoe houden we vast aan onze principes, ook in de samenwerking met de gemeente, professionele zorgaanbieders en andere partijen?

Verhaal 8 | ONTMOETINGEN DIE SMAKEN NAAR MEER

Mireille van Gorkum van de Participatie Keuken Den Haag constateert dat mensen steeds meer in (homogene) sociale bubbels leven. Door gebrek aan ontmoeting lijkt empathie tussen groepen af te brokkelen en ligt angst en onbegrip voor de ander op de loer. Hoe bouwen burgers samen nieuwe, sterke sociale netwerken om andere burgers te helpen? Mireille laat zien hoe de Participatie Keuken de veerkracht van kwetsbare groepen in de samenleving vergroot door mensen actief te laten deelnemen aan culturele en culinaire activiteiten in de vorm van sociaal stadrestaurant, sociaal stadscafé en aanschuiftafels in de stad.

Verhaal 9 | | HOLDING THE SPACE

HAVEN 5 is amper een jaar geleden gestart in Huizen als een ontmoetingscentrum en ‘creatieve broedplaats’ waar burgers de gelegenheid krijgen om zélf vorm te geven aan onderwerpen die ze belangrijk vinden voor een fijne woonomgeving en een veerkrachtige, toekomstbestendige en inclusieve samenleving. Het motto is “Samen maken wij de stad”. Huizenaar van het jaar (2021), Karin Rienstra, vertelt over de betrokkenheid van burgers en hoe HAVEN 5 de vele ideeën en initiatieven (buurttafels, banenmarkt, voedselbos, sociale cooperatie) wil realiseren. Waar zit de wrijving en welke glans is er gerealiseerd?

10. Workshop 3* | Vergaderzaal | 17:00-17:45

PITCH JE FINANCIËLE VRAAG BIJ HET FINANCELAB

Loopt jouw burgercollectief tegen uitdagingen op financieel vlak aan? En ben je op zoek naar advies of tips? Schrijf je dan in voor deze workshop en pitch jouw financiële vraag in vijf minuten. Een panel van financiële experts die verbonden zijn aan het Financelab van CollectieveKracht levert direct feedback. Dit panel bestaat uit Ronald Korpershoek (Rabobank) en Nelleke van Olst (Triodos Bank).  

*vooraf aanmelden is vereist

11. Keynote | Theaterzaal | 18:30-19:15

‘HOE LANG BLIJFT ’T DUREN WANNEER HET GAAT SCHUREN?’ OVER VEERKRACHT EN ONTWIKKELING VAN BURGERCOLLECTIEVEN

Tine De Moor, hoogleraar Social Enterprise and Institutions for Collective Action aan de Rotterdam School of Management en initiatiefneemster van CollectieveKracht. Actuele vraagstukken van burgercollectieven die in de verhalen, workshops en lezingen aan de orde komen belicht Tine vanuit een breder historisch en maatschappelijk perspectief. Hoe bleven burgercollectieven in het verleden overeind in een roerige context van wisselende sociaal-economische omstandigheden, politieke ontwikkelingen en nieuwe regelgeving? Verloren ze hun eigenheid of wisten ze de omstandigheden naar hun hand te zetten? Wat was het geheim van die veerkracht? En wat valt er bijvoorbeeld te leren over strategieën van opschaling binnen de verschillende sectoren? CollectieveKracht heeft vanaf de start in februari 2022 nieuwe gegevens verzameld over de uitdagingen van burgercollectieven en over de aard en onderwerpen van lopend onderzoek. Tine reflecteert op de thema’s en trends die vandaag en in de nabije toekomst aan de orde zijn in de beweging van burgercollectieven. 

12. Debat | Theaterzaal |19:15-20:15

Bestuurskundigen Philip Karré en Ingmar van Meerkerk (Erasmus Universiteit) geven een bestuurskundige reflectie op het omvattende vraagstuk ‘Wat moet/ kan de overheid met burgercollectieven en wat moeten/kunnen die burgercollectieven met de overheid? Waar zit de wrijving en hoe is die weg te poetsen? Heeft dat met het hybride karakter en de legitimiteit van veel burgercollectieven te maken, met een andere definitie van maatschappelijke impact of met andere logica’s van organiseren, mobiliseren en besluiten. Philip en Ingmar werpen een aantal vragen en stellingen op als aanzet voor het interactieve slotdebat met een panel en met alle aanwezigen.

13. Borrel | Serre |20:15-…

Afsluitende netwerkactiviteit en borrel om elkaar te ontmoeten en te proosten op de Nacht van CollectieveKracht.